Forex (FX) to skrót od angielskich słów „foreign currency” (waluta obca) i „exchange” (wymiana). Wymiana walut obcych to proces zamiany jednej waluty na inną z różnych powodów, zwykle dla handlu, wymiany gospodarczej lub turystyki. Według raportu z 2022 roku, przygotowanego przez Bank Rozliczeń Międzynarodowych (globalny bank dla krajowych banków centralnych), dzienne globalne obroty na rynku Forex osiągnęły 7,5 biliona dolarów.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o rynku forex, jego zastosowaniu oraz jak zacząć na nim handlować.
Spis treści
KLUCZOWE INFORMACJE
Rynek wymiany walut (forex lub FX) to globalne miejsce wymiany walut.
Z powodu globalnego zasięgu handlu, gospodarki i finansów, rynki forex mają tendencję do bycia największymi i najbardziej płynnymi rynkami aktywów na świecie.
Waluty są handlowane względem siebie w parach walutowych. Na przykład, EUR/USD to para walutowa do handlu euro względem dolara amerykańskiego.
Rynki Forex dzielą się na dwie grupy: rynki gotówkowe (spot) oraz rynki instrumentów pochodnych, które oferują kontrakty terminowe, futures, opcje i swap walutowy.
Niektórzy uczestnicy rynku używają forex do zabezpieczenia przed międzynarodowym ryzykiem walutowym i zmiennością stóp procentowych, spekulacji na temat wydarzeń geopolitycznych oraz do dywersyfikacji portfeli inwestycyjnych.
Co to jest rynek Forex?
Rynek Forex, znany również jako międzynarodowy rynek walutowy, to globalna platforma do handlu walutami. Charakteryzuje się tym, że nie ma jednego centralnego miejsca transakcji; handel odbywa się elektronicznie poza giełdą (ang. Over The Counter, OTC), co oznacza, że transakcje przeprowadzane są bezpośrednio między uczestnikami rynku, rozsianymi po całym świecie, przez sieci komputerowe.
Działalność na rynku Forex trwa 24 godziny na dobę przez pięć i pół dnia w tygodniu, co wiąże się z różnicami w strefach czasowych między kluczowymi centrami finansowymi, takimi jak Frankfurt, Hongkong, Londyn, Nowy Jork, Paryż, Singapur, Sydney, Tokio i Zurych. Dzięki temu, nawet po zakończeniu dnia handlowego w jednej części świata, gdzie indziej handel nadal trwa, co sprawia, że rynek Forex jest niezwykle dynamiczny i umożliwia handel o każdej porze dnia czy nocy, dostosowując się do ciągłych zmian kursów walutowych.
Określenia takie jak FX, forex, rynek wymiany walut czy rynek walutowy są często używane zamiennie i odnoszą się do tego samego zjawiska handlu walutami na skalę międzynarodową.
Jak działa rynek Forex?
Rynek FX to jedyny naprawdę ciągły i nieprzerwany rynek handlowy na świecie. W przeszłości rynek forex był zdominowany przez instytucje finansowe i duże banki, które działały w imieniu klientów. Jednak w ostatnich latach stał się bardziej zorientowany na detalicznych inwestorów – obecnie w handlu uczestniczą inwestorzy i traderzy o różnych wielkościach.
Gdzie się to odbywa?
Interesującym aspektem światowych rynków forex jest to, że nie ma fizycznych budynków pełniących funkcję miejsc handlowych. Zamiast tego jest to seria połączonych terminali handlowych i sieci komputerowych. Uczestnikami rynku są instytucje, banki inwestycyjne, komercyjne banki oraz detaliczni inwestorzy z całego świata.
Kto na nim handluje?
Handel walutami był bardzo trudny dla indywidualnych inwestorów, zanim stał się dostępny w internecie. Większość handlowców walutami to wcześniej duże korporacje międzynarodowe, fundusze hedgingowe lub osoby o wysokim majątku netto (HNWI), ponieważ handel forex wymagał dużego kapitału.
Komercyjne i inwestycyjne banki nadal przeprowadzają większość transakcji na rynkach forex w imieniu swoich klientów. Ale są też możliwości dla profesjonalnych i indywidualnych inwestorów do handlu jedną walutą wobec innej.
Rodzaje rynków
Forex jest handlowany głównie przez rynek gotówkowy (spot), kontrakty terminowe i rynki futures. Rynek spot jest największym z tych trzech rynków, ponieważ jest to „podstawowy” aktyw, na którym oparte są rynki kontraktów terminowych i futures. Gdy ludzie mówią o rynku forex, zwykle mają na myśli rynek spot.
Rynki kontraktów terminowych i futures są bardziej popularne wśród firm lub instytucji finansowych, które muszą zabezpieczyć swoje ryzyko wymiany walutowej na konkretną przyszłą datę.
Rynek Spot
Rynek spot, to miejsce, gdzie waluty są kupowane i sprzedawane w oparciu o ich cenę transakcyjną. Cena ta jest ustalana przez podaż i popyt i jest obliczana na podstawie kilku czynników, takich jak:
- Aktualne stopy procentowe,
- Wyniki gospodarcze,
- Nastroje geopolityczne,
- Spekulacje cenowe.
Sfinalizowana transakcja na rynku spot nazywana jest transakcją spot. Jest to transakcja dwustronna, w której jedna strona dostarcza uzgodnioną ilość waluty drugiej stronie i otrzymuje określoną ilość innej waluty po uzgodnionym kursie wymiany. Po zamknięciu pozycji, jest ona rozliczana gotówkowo.
Chociaż rynek spot jest powszechnie znany jako ten, który zajmuje się transakcjami w bieżącej chwili (a nie w przyszłości), te transakcje są rozliczane w ciągu dwóch dni roboczych.
Rynki kontraktów terminowych i futures
Kontrakt terminowy to prywatna umowa między dwiema stronami o zakupie waluty w przyszłej dacie i po ustalonej cenie na rynku OTC. Na rynku kontraktów terminowych kontrakty są kupowane i sprzedawane poza giełdą między dwiema stronami, które ustalają warunki umowy między sobą.
Kontrakt futures to standaryzowana umowa między dwiema stronami o dostarczenie waluty w przyszłej dacie i po ustalonej cenie. Kontrakty futures są handlowane na giełdach, a nie poza giełdami. Na rynku futures kontrakty futures są kupowane i sprzedawane na podstawie standardowego rozmiaru i daty rozliczenia na publicznych rynkach towarowych, takich jak Chicago Mercantile Exchange (CME).
Kontrakty terminowe mają określone szczegóły, w tym liczbę jednostek będących przedmiotem obrotu, daty dostawy i rozliczenia oraz minimalne przyrosty cen, które nie mogą być dostosowywane. Giełda pełni funkcję kontrahenta dla inwestora, zapewniając usługi clearingowe i rozliczeniowe.
W przeciwieństwie do rynków spot, rynków terminowych i futures, rynek opcji nie handluje faktycznymi walutami. Zamiast tego zajmuje się kontraktami, które reprezentują roszczenia do określonego typu waluty, określonej ceny za jednostkę i przyszłej daty rozliczenia.
Oba rodzaje kontraktów są wiążące i zwykle są rozliczane gotówką na giełdzie po wygaśnięciu kontraktu, chociaż kontrakty mogą być również kupowane i sprzedawane przed ich wygaśnięciem. Te rynki mogą oferować ochronę przed ryzykiem związanym z handlem walutami.
Oprócz kontraktów terminowych i futures, kontrakty opcji są handlowane na określonych parach walutowych. Opcje Forex dają posiadaczom prawo, ale nie obowiązek, do zawarcia transakcji forex w przyszłej dacie.
Korzystając z rynków Forex, waluty jako klasa aktywów mają dwie odróżniające cechy:
- Można zarobić na różnicy stóp procentowych między dwiema walutami.
- Można zyskać na zmianach kursu wymiany.
Czyli można zyskać na różnicy między dwoma stopami procentowymi w dwóch różnych gospodarkach, kupując walutę o wyższej stopie procentowej i sprzedając walutę o niższej stopie procentowej. Na przykład przed kryzysem finansowym w 2008 roku, było popularne sprzedawanie jena japońskiego (JPY) i kupowanie funtów brytyjskich (GBP), ponieważ różnica stóp procentowych była znacząca. Ta strategia jest czasami określana jako handel carry (ang. carry trade).
Forex dla Hedgingu
Firmy prowadzące działalność w obcych krajach są narażone na ryzyko z powodu wahań wartości walut, gdy kupują lub sprzedają towary i usługi poza swoim krajowym rynkiem. Rynki walutowe oferują sposób na zabezpieczenie ryzyka walutowego poprzez ustalenie kursu, po którym transakcja zostanie zrealizowana. Inwestor może kupować lub sprzedawać waluty na rynku terminowym lub swapowym z góry, co blokuje kurs wymiany.
Blokowanie kursu wymiany pomaga im zmniejszyć straty lub zwiększyć zyski, w zależności od tego, która waluta w parze jest wzmacniana lub osłabiana.
Forex dla Spekulacji
Czynniki takie jak stopy procentowe, przepływy handlowe, turystyka, siła gospodarcza i ryzyko geopolityczne wpływają na podaż i popyt na waluty, tworząc dzienną zmienność na rynkach forex. To tworzy możliwości zysku na zmianach, które mogą zwiększyć lub zmniejszyć wartość jednej waluty w porównaniu do innej. Prognoza, że jedna waluta osłabnie, jest w zasadzie taka sama jak założenie, że inna waluta w parze się wzmocni.
Więc inwestor przewidujący ruch cenowy może sprzedać lub kupić jedną z walut w parze i wykorzystać ruch.
Jak Zacząć Handlować na Forex
Handel na Forex jest podobny do handlu akcjami. Oto kilka kroków, aby rozpocząć podróż z handlem forex.
Dowiedz się o forex: Handel na forex nie jest skomplikowany, ale jest to przedsięwzięcie, które wymaga specjalistycznej wiedzy i zaangażowania w uczenie się.
Załóż konto maklerskie: Aby rozpocząć handel na forex, potrzebujesz konta handlowego na forex w firmie maklerskiej. By porównać różnych dostawców skorzystaj z naszej strony ranking brokerów forex.
Opracuj strategię handlową: Chociaż nie zawsze jest możliwe przewidzenie i czas ruchu rynkowego, posiadanie strategii handlowej pomoże ustalić ogólne wytyczne i mapę drogową dla handlu.
Zawsze bądź na bieżąco ze swoimi liczbami: Gdy zaczniesz handlować, sprawdzaj swoje pozycje na koniec każdego dnia. Większość oprogramowania do handlu już zapewnia codzienne rozliczenie transakcji. Upewnij się, że nie masz żadnych oczekujących pozycji do zrealizowania i że masz wystarczająco gotówki na koncie na przyszłe transakcje.
Rozwijaj równowagę emocjonalną: Początkowy handel na forex jest pełen emocjonalnych wzlotów i upadków oraz nieodpowiedzianych pytań. Zdyscyplinuj się, aby zamykać pozycje, gdy jest to konieczne.
Terminologia Forex
Najlepszym sposobem na rozpoczęcie podróży z forex jest nauka jego terminologii. Oto kilka terminów, które pomogą Ci zacząć:
Konto forex: Konto forex służy do zawierania transakcji walutowych. W zależności od wielkości partii, mogą być trzy rodzaje kont forex:
Mikrokonta forex: Konta, które pozwalają handlować walutami o wartości do 1,000 dolarów w jednej partii.
Minikonta forex: Konta, które pozwalają handlować walutami o wartości do 10,000 dolarów w jednej partii.
Standardowe konta forex: Konta, które pozwalają handlować walutami o wartości do 100,000 dolarów w jednej partii.
Ask: Cena Ask (lub oferta) to najniższa cena, po której jesteś skłonny kupić walutę.
Bid: Cena Bid to cena, po której jesteś skłonny sprzedać walutę.
Kontrakt na różnice kursowe (CFD): Kontrakt na różnice kursowe (CFD) to instrument pochodny, który pozwala inwestorom spekulować na temat ruchów cenowych walut, nie posiadając samego aktywa.
Dźwignia finansowa to użycie pożyczonego kapitału, aby pomnożyć zyski. Rynek forex charakteryzuje się wysoką dźwignią, a traderzy często używają jej, aby zwiększyć swoje pozycje.
Pamiętaj, że limit handlowy dla każdej pozycji obejmuje pieniądze zabezpieczające używane do dźwigni. Oznacza to, że broker może zapewnić Ci kapitał w ustalonym stosunku. Na przykład, mogą wnieść 50 dolarów za każdego dolara, który wpłacisz na handel, co oznacza, że będziesz musiał użyć tylko 10 dolarów ze swoich środków, aby handlować walutą o wartości 500 dolarów.
Podstawowe strategie handlowe na rynku Forex:
Najprostsze formy transakcji na rynku forex to długie i krótkie pozyjcę, przy czym zmiany cen są raportowane jako pipsy, punkty i „tiki”.
W długiej transakcji trader zakłada, że cena waluty wzrośnie i że będzie mógł na tym zarobić. Krótka transakcja polega na zakładzie, że cena pary walutowej spadnie. Traderzy mogą również używać strategii handlowych opartych na analizie technicznej, takich jak przełamanie i średnie ruchome, aby dostosować swoje podejście do handlu. W zależności od czasu trwania i liczby transakcji, strategie handlowe można podzielić na cztery dalsze typy:
Skalpowanie polega na kumulowaniu pozycji trzymanych przez sekundy lub minuty co najwyżej, a zyski są ograniczone pod względem liczby pipsów.
Transakcje dzienne (day trading) to krótkoterminowe transakcje, w których pozycje są otwierane i likwidowane tego samego dnia. Czas trwania transakcji dziennej może wynosić godziny lub minuty.
W transakcji typu swing trader trzyma pozycję przez okres dłuższy niż jeden dzień, na przykład dni lub tygodnie.
W transakcji długoterminowej trader utrzymuje pozycję przez długi okres, trwający tak długo jak miesiące lub nawet lata.
Wykresy używane w handlu na rynku Forex:
Wykresy liniowe
Wykresy liniowe służą do identyfikacji ogólnych trendów walutowych. Stanowią one najbardziej podstawowy i powszechny typ wykresów używanych przez traderów na rynku Forex. Prezentują ceny zamknięcia dla waluty w okresach określonych przez użytkownika. Linie trendu zidentyfikowane na wykresie liniowym mogą być wykorzystane do opracowania strategii handlowych. Na przykład, z informacji o linii trendu można skorzystać, aby zidentyfikować punkty przełomu lub zmiany w trendzie wzrostowym bądź spadkowym cen.
Mimo że wykresy liniowe są użyteczne, to zazwyczaj stanowią one punkt wyjścia do bardziej zaawansowanej analizy handlowej.
Wykresy słupkowe
Podobnie jak w innych kontekstach, w których są stosowane, wykresy słupkowe dostarczają więcej informacji o cenie niż wykresy liniowe. Każdy słupek na wykresie reprezentuje jeden dzień (lub inny interwał czasowy) handlu i pokazuje cenę otwarcia, najwyższą, najniższą i cenę zamknięcia (OHLC) dla danej transakcji. Kreska po lewej stronie słupek przedstawia cenę otwarcia dnia, a podobna kreska po prawej stronie — cenę zamknięcia. Często stosuje się kolory do zaznaczenia kierunku ruchu cen: zielony lub biały dla okresów wzrostu cen, a czerwony lub czarny dla okresów ich spadku.
Wykresy słupkowe są pomocne handlowcom na rynku walutowym w identyfikacji, czy panuje rynek kupujących czy sprzedających.
Wykresy świecowe
Wykresy świecowe, które po raz pierwszy zastosowali japońscy handlowcy ryżem w XVIII wieku, są wizualnie bardziej przyciągające i łatwiejsze do interpretacji niż wykresy opisane powyżej. Górna część świecy odnosi się do ceny otwarcia i najwyższego punktu ceny waluty, podczas gdy dolna pokazuje cenę zamknięcia i najniższy punkt. Świeca „w dół” oznacza okres spadających cen i jest zaznaczona na czerwono lub czarno, natomiast świeca „w górę” reprezentuje okres wzrostu cen i jest zaznaczona na zielono lub biało.
Formacje i kształty na wykresach świecowych są wykorzystywane do identyfikacji kierunku i dynamiki rynku. Do bardziej znanych formacji świecowych należą „wisielec” i „spadająca gwiazda”.
Zalety handlu na rynku Forex:
Największy pod względem dziennego obrotu na świecie: Forex to największy rynek na świecie, co oznacza ogromną płynność. Dzięki temu inwestorzy mogą łatwo wejść i wyjść z pozycji w każdej z głównych walut, często w ułamku sekundy i przy niewielkim spredzie.
Handlowany 24 godziny na dobę, pięć i pół dnia w tygodniu: Rynek Forex jest dostępny prawie całą dobę, co umożliwia handel w dowolnym, wygodnym dla inwestora czasie, bez konieczności dostosowywania się do godzin otwarcia giełdy.
Początkowy kapitał może się szybko pomnożyć: Ze względu na możliwość stosowania dźwigni finansowej, nawet niewielki początkowy kapitał może zostać szybko pomnożony, co jednak wiąże się również z większym ryzykiem.
Ogólnie stosuje te same zasady co regularny handel: Podstawowe zasady handlu są podobne do tych stosowanych w handlu akcjami czy obligacjami, co ułatwia przyswojenie wiedzy i rozpoczęcie inwestowania.
Bardziej zdecentralizowany niż tradycyjne rynki akcji lub obligacji: Forex nie ma jednej centralnej giełdy, co oznacza, że handel odbywa się między uczestnikami rynku z całego świata na zasadzie over-the-counter (OTC).
Wady handlu na rynku Forex:
Dźwignia może sprawić, że transakcje będą bardzo zmienne: Stosowanie dźwigni, choć może zwiększać zyski, równie dobrze może potęgować straty, co czyni inwestycje na Forexie bardziej ryzykownymi.
Dźwignia w wysokości 50:1 jest powszechna: Taka wielkość dźwigni jest standardowa na rynku Forex, ale może prowadzić do szybkich i dużych strat, jeśli rynek poruszy się przeciwko inwestorowi.
Wymaga zrozumienia podstaw ekonomicznych i wskaźników: Aby skutecznie handlować na rynku Forex, inwestorzy muszą mieć solidną wiedzę na temat ekonomii i umiejętność analizowania wskaźników ekonomicznych.
Mniej regulacji niż na innych rynkach: Forex jest mniej regulowany niż tradycyjne rynki, co zwiększa ryzyko działalności nieuczciwych brokerów lub manipulacji rynkowej.
Brak instrumentów generujących dochód: Inwestycje na rynku Forex nie generują dochodu pasywnego w postaci dywidend czy odsetek, co może być uważane za wadę w porównaniu z innymi opcjami inwestycyjnymi.
Rynek Forex jest dostępny do handlu 24 godziny na dobę, pięć i pół dnia w tygodniu – zaczyna się każdego dnia w Australii i kończy w Nowym Jorku. Rozległe godziny handlu oraz globalny zasięg oferują traderom szansę na zarobek lub rekompensatę strat. Główne ośrodki rynku Forex to Frankfurt, Hongkong, Londyn, Nowy Jork, Paryż, Singapur, Sydney, Tokio i Zurych. Dostępna dźwignia na rynku Forex oznacza, że początkowy kapitał inwestycyjny tradera może szybko wzrosnąć.
Handel na rynku Forex generalnie podlega tym samym zasadom, co zwykły handel i wymaga znacznie mniejszego kapitału początkowego, co ułatwia rozpoczęcie działalności w porównaniu z giełdą. Rynek Forex jest bardziej zdecentralizowany niż tradycyjne rynki akcji czy obligacji. Nie istnieje jedna scentralizowana giełda dominująca w handlu walutami, a potencjał manipulacji – na przykład poprzez poufne informacje o firmie lub akcjach – jest mniejszy.
Wady handlu na rynku Forex to przede wszystkim ryzyko związane z handlem z dźwignią, które może powodować, że transakcje są znacznie bardziej zmienne w porównaniu z handlem bez dźwigni. Banki, brokerzy i dealerzy na rynkach Forex oferują wysoką dźwignię, co oznacza, że traderzy mogą kontrolować duże pozycje, mając do dyspozycji stosunkowo niewielką ilość kapitału.
Na rynku Forex dźwignia w wysokości 30:1 jest standardem, choć niektórzy brokerzy oferują nawet wyższe dźwignie. Mimo to, dźwignia powinna być stosowana z rozwagą, gdyż wielu niedoświadczonych traderów poniosło znaczne straty, używając dźwigni wyższej niż była to konieczna lub rozsądna.
Efektywne handlowanie walutami wymaga dogłębnego zrozumienia ekonomii i wskaźników ekonomicznych. Trader musi mieć szeroką wiedzę o gospodarkach różnych krajów i ich wzajemnych powiązaniach, aby móc zrozumieć podstawy, które wpływają na wartości walut.
Zdecentralizowany charakter rynku Forex oznacza, że jest on mniej regulowany niż inne rynki finansowe. Zakres i charakter regulacji rynku Forex różnią się w zależności od jurysdykcji.
Rynki Forex nie oferują instrumentów generujących regularny dochód, takich jak dywidendy, co może być minusem dla inwestorów szukających stałego przepływu środków finansowych, a nie tylko potencjalnych zysków kapitałowych.
Czy rynki Forex są zmienne?
Rynki Forex są jednymi z najbardziej płynnych na świecie, co może przyczyniać się do ich mniejszej zmienności w porównaniu z innymi rynkami, takimi jak rynek nieruchomości. Zmienność walut zależy od wielu czynników, w tym od polityki i ekonomii danego kraju. Dlatego wydarzenia takie jak niestabilność gospodarcza czy nierównowagi handlowe mogą prowadzić do znacznej zmienności.
Czy rynki Forex są regulowane?
Regulacje rynku Forex zależą od jurysdykcji. Na przykład w Stanach Zjednoczonych handel forex jest ściśle regulowany przez National Futures Association (NFA) i Commodity Futures Trading Commission (CFTC). Natomiast w krajach rozwijających się, takich jak Indie czy Chiny, istnieją ograniczenia dotyczące firm i kapitału, które mogą uczestniczyć w handlu forex. Europa stanowi największy rynek dla transakcji forex, gdzie Financial Conduct Authority (FCA) w Wielkiej Brytanii monitoruje i reguluje rynek forex.
Jakie waluty mogę handlować?
Na rynku Forex można handlować różnymi walutami, szczególnie tymi o wysokiej płynności, które są najbardziej popularne i charakteryzują się gładkimi oraz przewidywalnymi ruchami cen w odpowiedzi na wydarzenia zewnętrzne. Dolar amerykański jest walutą, która występuje najczęściej w handlu na całym świecie i jest komponentem najbardziej płynnych par walutowych.
Podsumowując, dla traderów, zwłaszcza tych z ograniczonymi środkami, day trading lub swing trading małymi kwotami jest prostszy na rynku Forex niż na innych rynkach. Dla osób z dłuższymi horyzontami czasowymi i większymi funduszami, długoterminowy handel bazujący na analizie fundamentalnej lub carry trade może przynieść zyski. Kluczowe jest skupienie się na zrozumieniu makroekonomicznych fundamentów wpływających na wartości walut oraz zdobycie doświadczenia w analizie technicznej i fundamentalnej, aby skutecznie inwestować na rynku Forex.